Als psycholoog wil je dat je cliënten je begrijpen en zich gehoord voelen. Maar hoe zorg je ervoor dat je communicatie begrijpelijk en empathisch is? In dit artikel lees je 7 praktische tips om vaktaal om te zetten in begrijpelijke taal, zodat je cliënten beter begrijpen wat er speelt en gemotiveerd worden om stappen te zetten.
7 praktische tips om begrijpelijke taal in de GGZ direct toe te passen
1. Leef je in je cliënt in
Als je een verslag moet schrijven of een gesprek hebt met een cliënt. Stel jezelf de volgende vragen:
- Hoe kan ik mijn toon en taalgebruik het beste inzetten voor de cliënt?
- Wat heeft mijn cliënt nodig om verder te komen?
- Hoe kan ik mijn boodschap begrijpelijk overbrengen?
- Hoe kan ik mijn cliënt motiveren voor behandeling of -begeleiding?
Door deze vragen te stellen, kom je vanzelf los van je vaktaal. Je ziet je cliënt dan niet meer als object voor je, maar je maakt in de je hoofd de vertaalslag naar de praktijk. .
Sluit aan bij zijn of haar belevingswereld en gebruik woorden die aansluiten bij het dagelijks leven. Bijvoorbeeld: in plaats van “Je hebt moeite met emotieregulatie”, zeg “Je vindt het lastig om je emoties op een goede manier te managen.” Dit maakt de boodschap directer en begrijpelijker.
2. Schrijf op B1-niveau
“B wat niveau???”
Dit betekent dat je zoveel mogelijk gebruikmaakt van alledaagse woorden. Zeg bijvoorbeeld liever ‘snel boos worden’ in plaats van ‘problemen in de frustratietolerantie’ of ‘veel nadenken’ in plaats van ‘gegeneraliseerde angststoornis’.
Als vaktaal toch nodig is, leg dan uit wat het betekent en waarom je het gebruikt. Bijvoorbeeld voor de financiering, zoals bij een DSM-5 classificatie.
Lees hier meer over taal op B1-niveau
3. Werk met concrete voorbeelden uit de praktijk
Mensen begrijpen abstracte begrippen beter als ze gekoppeld worden aan herkenbare situaties.
In plaats van te zeggen: “Je hebt moeite met emotieregulatie”, kun je zeggen: “Je merkt dat je snel boos wordt als je je niet begrepen voelt, zoals tijdens een gesprek met je partner.” Dit maakt het veel duidelijker en toepasbaar voor de cliënt.
4. Vermijd passieve zinnen
Zinnen in de passieve vorm maken je tekst vaak ingewikkelder. Vergelijk deze twee:
- Passief: “Er kan bij client worden gesproken over een verhoogde stressgevoeligheid.”
- Actief: “Je bent gevoeliger voor stress.”
De actieve versie is directer en makkelijker te begrijpen.
5. Betrek de cliënt in de tekst
Schrijf niet over, maar voor je cliënt. Dit maakt de tekst persoonlijker en toegankelijker.
In plaats van: “Cliënt ervaart spanningsklachten”, schrijf: “Je geeft aan dat je je vaak gespannen voelt, bijvoorbeeld op je werk of in sociale situaties.”
Dit vergroot de betrokkenheid en maakt het gesprek opener.
6. Vraag om feedback
Wil je zeker weten of je tekst begrijpelijk is? Vraag je cliënt of hij of zij je uitleg snapt. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Kun je in je eigen woorden herhalen wat ik zojuist heb gezegd”. Zo merk je direct of je je boodschap goed hebt uitgelegd.
Vraag trouwens niet “begrijp je dit?”, want dan is de kans groot dat je een sociaal wenselijke “Ja” te horen krijgt. Want hoe moeilijk is het om aan te geven dat je iets niet begrijpt?
7. Oefen en wees geduldig met jezelf
Alle begin is moeilijk. Het kost ook gewoon tijd om gewoontes te veranderen. Begin met kleine aanpassingen en wees niet te streng voor jezelf. Hoe vaker je oefent met begrijpelijke taal, hoe natuurlijker het wordt.
Het kan ook spannend voor je zijn om het anders te gaan doen. Als je hier mee over wil lezen, lees dan het artikel dat gaat over starten met begrijpelijke taal in de psychologie (oeh spannend..!).
Trouwens: ook ik betrap mezelf nog altijd op woorden of zinnen in verslagen of gesprekken die te veel vaktaal of te moeilijk zijn. Dit anders doen is een vaardigheid, en dat betekent dus vooral doen, oefenen en meters maken!
Conclusie
Begrijpelijke taal in de psychologie betekent niet dat je minder professioneel bent—het betekent dat je toegankelijk en helder communiceert. Door vaktaal om te zetten in begrijpelijke taal, zorg je ervoor dat je cliënt zich gehoord en begrepen voelt. Dit maakt de samenwerking effectiever en helpt je cliënten om écht stappen te zetten in zijn of haar proces.
Wil jij aan de slag met begrijpelijke taal in de GGZ?
Lees hier verder over de voordelen van begrijpelijke taal
Bekijk mijn artikel over wat is begrijpelijke taal en waarom het belangrijk is
Wil je hulp? Check mijn training of coaching
Samen zorgen we voor begrijpelijke taal in de GGZ!
